Bilgisayar, verilen komutları işleyerek veri üzerinde işlem yapan, bilgiyi saklayan ve gerektiğinde yeniden kullanıma sunan elektronik bir cihazdır. Günlük hayatta fark etmesek de alışverişten bankacılığa, eğitimden üretime kadar pek çok alanda bilgisayar sistemleri kullanılır. Sadece masaüstü ya da dizüstü modellerden ibaret değildir; cep telefonları, tabletler ve hatta bazı makineler de aslında birer bilgisayar mantığıyla çalışır.
Bilgisayar Nedir?
Bilgisayar, temelde şu işleri yapan bir makinedir:
-
Veriyi alır (girdi)
-
Bu veriyi önceden belirlenmiş komutlara göre işler
-
İşlenen veriyi kullanıcıya ya da başka sistemlere sunar (çıktı)
-
Gerekirse bu bilgiyi hafızasında saklar
Bu işlemler; işlemci (CPU), bellek (RAM), depolama birimi (SSD/HDD), anakart ve giriş–çıkış birimleri gibi donanım bileşenleri sayesinde gerçekleşir. Üzerinde çalışan işletim sistemi ve programlar ise bilgisayarın ne yapacağını belirler.
Bilgisayar Çeşitleri Nelerdir?
Bilgisayarları farklı kriterlere göre sınıflandırmak mümkündür. En yaygın ayrım; kullanım şekline, boyutuna ve amacına göre yapılan sınıflandırmadır.
1. Masaüstü bilgisayarlar
Masaüstü bilgisayarlar (desktop), sabit bir yerde kullanılan, kasadan ve genellikle harici monitör, klavye ve mouse gibi bileşenlerden oluşan sistemlerdir. Özellikleri:
-
Güçlü donanım seçenekleri sunabilir
-
Parça değişimi ve yükseltme imkânı yüksektir
-
Ofislerde, okullarda, ev kullanıcılarında sıkça tercih edilir
Performans ve uzun süreli kullanım gerektiren işler için hâlâ en çok kullanılan bilgisayar türlerinden biridir.
2. Dizüstü bilgisayarlar (notebook/laptop)
Dizüstü bilgisayarlar, taşınabilir yapıdadır ve tüm bileşenleri tek gövdede toplar:
-
Ekran, klavye, touchpad, batarya aynı kasanın içindedir
-
Taşınabilir olduğu için öğrenciler, saha çalışanları ve ofis–ev arası geçiş yapanlar tarafından tercih edilir
-
Farklı boyut ve performans seviyelerinde modelleri bulunur
Hem hareket özgürlüğü hem de yer tasarrufu sunduğu için günümüzde çok yaygın kullanılır.
3. Tablet bilgisayarlar
Tabletler, dokunmatik ekran üzerinden kullanılan taşınabilir bilgisayarlardır:
-
Klavye yerine ekran üzerinden dokunmatik kullanım öne çıkar
-
İçerik tüketimi, not alma, hafif ofis işleri ve eğitim amaçlı olarak tercih edilir
-
İsteğe bağlı olarak harici klavye ve kalemle desteklenebilir
Akıllı telefon ile bilgisayar arasında hibrit bir yapı sunar.
4. Sunucu bilgisayarlar (server)
Sunucular, diğer bilgisayarlara hizmet vermek için tasarlanmış güçlü sistemlerdir:
-
Veri depolama, web sitesi barındırma, uygulama çalıştırma gibi görevler üstlenir
-
Genellikle veri merkezlerinde ya da özel server odalarında bulunur
-
Yüksek işlem gücü, büyük bellek ve depolama kapasitesiyle 7/24 çalışacak şekilde tasarlanır
Bireysel kullanımdan çok kurumsal yapılarda ve büyük ağ sistemlerinde kullanılır.
5. All in one bilgisayarlar
All in one bilgisayarlar, masaüstü mantığını tek bir ekranda birleştiren sistemlerdir:
-
Kasa ve monitör tek gövdede toplanır
-
Masa üzerinde daha az yer kaplar
-
Tasarım ofisleri, iş yerleri ve ev kullanıcıları tarafından tercih edilir
Hem estetik hem de kompakt bir çözüm arayanlar için alternatif bir bilgisayar türüdür.
6. Taşınabilir mini bilgisayarlar
Son yıllarda yaygınlaşan mini bilgisayarlar:
-
Küçük boyutlu kasalara sahip, az yer kaplayan sistemlerdir
-
Ofislerde temel iş uygulamaları, dijital tabelalar, kasalar ve endüstriyel alanlarda kullanılabilir
-
Düşük güç tüketimi ve kompakt yapısıyla öne çıkar
Geleneksel büyük kasalara göre daha sade ve pratik çözümler sunar.
Kullanım Amacına Göre Bilgisayar Türleri
Bilgisayarlar sadece fiziksel yapısına göre değil, kullanım amacına göre de farklı kategorilere ayrılabilir:
-
Kişisel bilgisayarlar: Ev ve ofis kullanımı, internet, ofis programları, temel işler
-
Oyun bilgisayarları: Yüksek performans gerektiren oyunlar ve grafik işlemleri için güçlü ekran kartlı sistemler
-
İş istasyonları (workstation): 3D çizim, video montaj, mühendislik ve tasarım yazılımları gibi profesyonel işler için yüksek donanımlı sistemler
-
Endüstriyel bilgisayarlar: Fabrikalarda, üretim bantlarında, zorlu ortam koşullarına dayanıklı özel bilgisayarlar
Her bilgisayar türü, tasarlandığı kullanım alanında en verimli performansı vermeyi hedefler.
Kısaca özetlemek gerekirse; bilgisayar, veriyi işleyen ve hayatın birçok alanında vazgeçilmez hale gelen elektronik bir cihazdır. Masaüstü, dizüstü, tablet, sunucu, mini bilgisayar gibi farklı türleri; kullanım şekline, taşınabilirlik ihtiyacına ve işlem gücü gereksinimine göre tercih edilir. Doğru bilgisayar türünü seçmek ise ihtiyaçların net olarak belirlenmesiyle başlar.